FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Tesla başta olmak üzere dünyanın dev elektrikli araç üreticileri büyük bir ikilemle karşı karşıya: “Talep azaldığında ne yapmak gerekiyor?”

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, elektrikli araçlara yönelik talebin azalması, otomobil üreticilerinin yatırımlarını yeniden düşünmesine neden oluyor.

Talepte azalma

Fortune’dan David Welch’in haberine göre, henüz tam anlamıyla oturmamış olan elektrikli araç pazarına yıllarca nakit pompaladıktan sonra Tesla ve diğer büyük otomobil üreticileri yeni bir ikilemle karşı karşıya kalmış durumda: “Talep azalırsa ne gibi önlemler almalı?”

Pille çalışan araç pazarı hâlâ genişliyor olsa da büyüme hızı önemli ölçüde yavaşlamış durumda. Sonuç olarak, dünyanın elektrikli araç (Electric Vehicle - EV) lideri Tesla ve elektrikli otomobil işlerini kurmak için inanılmaz hızlarda harcama yapan eski otomobil üreticileri, artık yatırımlara daha temkinli yaklaşıyor.

Şirketler, yalnızca lüks alıcılara ve erken benimseyenlere değil, aynı zamanda kitlesel pazara da hitap eden elektrikli arabalar yaratmak için Kuzey Amerika genelinde yaklaşık 100 milyar dolarlık taahhütte bulundu. Ancak yüksek enflasyon ve faiz oranları, sıradan insanlar için araç satın almayı zorlaştırıyor. Bu da EV üreticilerinin işlerinin giderek daha da zorlaştığı anlamına geliyor. Otomobil yöneticileri, birçok tüketicinin limitlerine ulaşmasından endişe duyduklarını söylüyor.

Elektrikli araçlar daha maliyetli ve pahalı

Tesla İcra Kurulu Başkanı Elon Musk, 18 Ekim'deki üçüncü çeyrek sonuçları toplantısında, “Çok sayıda insan maaştan maaşa geçiniyor ve kredi kartı ve ipotek başta olmak üzere çok fazla borçları var. Araçlarımızı daha uygun fiyatlı hale getirmeliyiz” diyor.

Tüketicilerin bayilerde neler gördüklerine yakından bakmak gerekiyor. Bir Ford F-150 Lightning’in fiyatı, 7.500 dolarlık federal vergi kredisi dahil edilmeden yaklaşık 50.000 dolardan başlıyor. Oysa baz modelin benzinle çalışan versiyonu 37.000 dolardan daha düşük bir fiyata satılıyor. General Motors'un Chevrolet Blazer'ı yaklaşık 37.000 dolardan başlarken elektrikli versiyonun vergi indirimleri hariç minimum maliyeti 56.000 dolara kadar yükseliyor.

Şirketlerin karlılığı olumsuz etkileniyor

Bloomberg BNEF araştırmasına göre EV'lere güç sağlayan piller, içten yanmalı motorlardan daha pahalı ve bu fiyatların karşılaştırılabilir hale gelmesi için en az üç yıl daha geçmesi gerekiyor.

Bu, kârlı bir EV işine sahip olan tek ABD otomobil üreticisi olan Tesla'nın bile araçlarını daha ucuz hale getirmesini zorlaştırıyor. Satış hacmini korumak için bu yıl fiyatları önemli ölçüde, hatta bazı durumlarda yüzde 30'a kadar düşüren Tesla, rakiplerini de buna ayak uydurmaya itti. Cox Automotive tarafından derlenen verilere göre, Eylül ayında ABD'de bir elektrikli araç için ödenen ortalama fiyat, Ağustos ayındaki 52.212 dolardan düşerek 50.683 dolar oldu ve şirketlerin bir yıl önce talep ettiği 65.000 dolardan çok daha düşük seyretti.

Bu indirimler şirketlerin kârlılığını etkiliyor. Tesla'nın otomotiv gelirindeki büyüme geçen yıl yüzde 51 iken bu yılın üçüncü çeyreğinde sadece yüzde 5 olarak gerçekleşti. Otomotiv brüt kar marjı ise aynı çeyrekte yüzde 16,3'e gerileyerek dört yıldan uzun bir sürenin en düşük seviyesine geriledi.

Yatırımlar bekletiliyor

Musk, Meksika'da 1 milyar dolarlık yeni bir tesis için planlarını erteleyebileceğini söylüyor. Bu, geçen yıl yüzde 50 büyüme oranıyla övündüğü Mart ayındaki seviyeden bu yana keskin bir geri dönüşe işaret ediyor.

GM, Detroit banliyösündeki bir fabrikada elektrikli kamyonet üretimini genişletme planlarını erteleme kararı alıyor. Orion kasabasında bulunan bu fabrikanın gelecek yıl Chevrolet Silverado ve GMC Sierra pikaplarının elektrikli versiyonunu üretmeye başlaması gerekiyordu. Şimdi ise bu plan 2025 yılının sonlarına kadar ertelendi. GM, Detroit'teki bir fabrikada elektrikli Hummer'ının yanında iki kamyon da üretecek, ancak şirket, EV talebini daha iyi anlayana ve kamyon modelinde üretim maliyetlerini düşürecek değişiklikler yapana kadar üretimi genişletmeyeceğini duyurdu.

Ford Motor, elektrikli araçla ilgili planladığı 15 milyar dolarlık yatırımın 12 milyar dolarını erteleyeceğini belirtmişti. Mali İşler Direktörü John Lawler, 27 Ekim'de şirketin Güney Koreli ortağı SK ON ile Kentucky'deki ikinci pil fabrikasını geri çektiğini söyledi. Ford ayrıca Meksika'da daha önce genişletilen bir tesiste elektrikli Mustang Mach-E üretimini de bu yıl azaltma kararı aldı.

Ford'un ‘Model e’ olarak bilinen yeni oluşan elektrikli araç birimindeki mücadelesi, son çeyrekte 1,3 milyar dolar, bu yıl ise 4 milyar doların üzerinde işletme zararı bildirdi. Otomobil üreticisi bu yıl elektrikli araçlarda 4,5 milyar dolar zarar tahmin ediyor.

Deutsche Bank’ın 31 Ekim'de yazdığı raporda da, “Ford ve GM'nin üretim planlarını talebi düşürecek ve sermaye tasarrufu sağlayacak şekilde ayarlama hamlesi, kısa vadede marjlar ve serbest nakit akışı açısından pragmatik olarak olumlu olsa da, uzun vadede EV'ye başarılı bir geçiş yapma yetenekleri konusunda daha derin endişeleri de artırıyor” diye yazdı.

Elektrikli araç teslimatlarının yavaşlaması, Mercedes-Benz Group ve İsveç'teki Volvo Car dahil olmak üzere bir dizi diğer küresel otomobil üreticisini de etkiliyor ve otomobil parçaları tedarik zincirini dalgalandırıyor. Lityum iyon pil üreticisi LG Energy Solution Mali İşler Direktörü Chang Sil Lee, 24 Ekim'de yaptığı konferans görüşmesinde gelecek yıl daha düşük satış beklentisinden olduklarını ifade ediyor.

Büyüme sancıları

Elbette gerçek bir piyasa çöküşüne dair henüz bir kanıt yok. Araştırma şirketi Kelley Blue Book'a göre EV satışları hâlâ artıyor ancak satış hacmi önceki üç aylık dönemdeki yüzde 14'lük artışın ardından üçüncü çeyrekte yalnızca yüzde 6 civarında seyrediyor. ABD'deki satışlar, yılın ilk dokuz ayında geçen yıla göre neredeyse yüzde 50 arttı ve iki yıl içinde pille çalışan otomobiller, EV lideri Kaliforniya'daki pazar payını iki kattan fazla artırdı; ancak büyüme hızı düşüyor.

Cox'un sektör içgörü direktörü Stephanie Valdez Streaty'ye göre normalde teknolojik değişimle ilişkili ağrılar ve sancılar bulunuyor. Valdez, “Ne zaman yeni bir teknoloji olsa, benimsenmesi zordur” diyor.

Bu zorlukların ne zaman biteceği ise henüz belli değil. Daha fazla şirket, uzun süredir planladığı elektrikli araçları daha az kabul gören bir pazara sundukça, envanter birikiyor. Cox'un verilerine göre, Eylül ayının sonunda otomobil üreticilerinin geleneksel modellerde 56 güne kıyasla 88 günlük EV envanteri bulunuyordu.

Valdez, “Bu endişe verici. Geçen sene fiyat düşürmek zorunda kalmadılar ve bu araçlar için bekleme listesi vardı. Artık daha fazla envanter var” şeklinde konuşuyor.

Kitle pazarı

GM, gelecek yıl Chevrolet Equinox EV'nin daha düşük fiyatlı versiyonunun satışa çıkmasıyla ve 2025'te daha da ucuza satılacak yeni bir Chevy Bolt ile kitlesel pazara ulaşabilir. Chevy, Equinox’u tam şarjla yaklaşık 250 mil menzille ve yaklaşık 30.000 dolar karşılığında satışa çıkarabileceklerini söylüyor. Ancak tüketiciler şarj altyapısının eksikliğinden dolayı zorluklar yaşarken GM, şarjla 319 mil gidebilen bir otomobilin menzilini ve fiyatını 35.000 dolara çıkarabiliyor.

ABD'li otomobil üreticileri Tesla'ya en iyi nasıl yetişebileceklerini düşünürken Musk, şirketinin Meksika fabrikasına yeşil ışık yakmadan önce küresel ekonomiyi izlemesi gerektiğini söylüyor. Ayrıca Musk, Tesla’nın büyümeye devam edeceğini ancak şirketin yüzde 50'lik büyüme oranlarının geçmişte kaldığını da belirtiyor. Musk, pazarlamanın bile işe yaramayacağının altını çiziyor.

Musk, “İnsanları harika bir araba hakkında bilgilendirmek güzel ancak eğer paraları aracı almaya yetmiyorsa, bunun pek bir faydası olmaz. Aslında çözülmesi gereken şey, arabayı uygun fiyatlı hale getirmek” şeklinde konuşuyor.

İşte Türkiye'de satılan elektrikli otomobillerin güncel fiyatları

İşte Türkiye'de satılan elektrikli otomobil sayısı

Sigorta şirketlerinden elektrikli araçlara özel kasko

Çin malı elektrikli araç Tesla’yı solluyor

Elektrikli otomobil satışlarında 'Togg' etkisi

ABD'den elektrikli araçlara geçiş için devasa bütçe